katip çelebi sempozyumu istanbul'da yapıldı

Kâtip Çelebi kimdir?

Kâtip Çelebi ya da Hacı Halife Osmanlı ilim ve kültür dünyasının önemli bir siması, en büyük bibliyografı ve coğrafyacısıdır. Kısa süren hayatına çok sayıda eseri sığdıran bir kalemdir. Eserleri gerek bizde gerekse batıda büyük bir alakaya mazhar olmuştur.

Kâtip Çelebi, İslam medeniyetinin yetiştirdiği büyük mütefekkirlerin eserlerinin yanı sıra, kendi kültür ve ilim dünyası ile sınırlı kalmayarak batılı bilim adamlarının eserlerine müracaat eden, çağını anlamaya çalışan mütecessis bir aydındır. Üzerinde inceleme yapan bilim adamlarının ortak kanaati şu ki, Kâtip Çelebi, batının bilimsel ürünlerini kullanan ilk Osmanlı aydınıdır.

Kâtip Çelebi'nin asıl adı Mustafa, babasının adı ise Abdullah'tır. Şubat 1609'da İstanbul'da doğdu. Babası Enderun'a girmiş ve oradan silahtarlık hizmetiyle çıkmıştır. Âlimlerin ve şeyhlerin meclislerine devam eden, geceleri ibadetle meşgul olan dindar birisidir. Kâtip Çelebi zamanının eğitim anlayışına uygun olarak daha küçük yaşta iken eğitim almaya başladı. Kur’an-ı Kerim’i yarısına kadar ezberledi. İlyas Hoca'dan Arapça dersleri, Böğrü Ahmed Çelebi'den hat dersleri aldı. On dört yaşına geldiği zaman babası aylığından on dört dirhem harçlık bağladı ve kendi yanına aldı. Böylece Divan kalemlerinden Anadolu Muhasebesi Kalemi'ne şakirt oldu.

Kâtip Çelebi, birçok sefere katılmış olsa da asıl meyli ilim yönünde olmuştur. Çok beğendiği, fazileti ile meşhur A'reç Mustafa Efendi'nin derslerine devam etti. Hocası da ona diğer talebelerinden daha fazla teveccüh gösterdi. Uzun yıllar geceli gündüzlü kendisini tamamıyla ilmi araştırmalara verdi. 1058 (1648) sonlarında kaleme aldığı Takvimü't-Tevarih adlı eseri dolayısıyla yakın arkadaşı Şeyhülislam Abdurrahim Efendi'nin, Veziriazam Koca Mehmet Paşa nezdinde tavassutu sayesinde İkinci halifelik unvanına mazhar oldu. Çoğu eserini bundan sonra telif etti. Şeyh Mehmet İhlasi'nin yardımları ile Atlas Minor başta olmak üzere Latinceden bazı eserleri tercüme etti.

Kitap çalışmalarının yoğunlaştığı bir dönemde ansızın vefat etti. 27 Zilhicce 1067 (6 Ekim 1657 Cumartesi) tarihinde sabah kahvesini içerken fenalık hissederek fincan elinden düşmüş ve vefat etmiştir. Mezarı Zeyrek Camii'ne varmadan mektebin altındaki sebilin bitişiğinde küçük bir haziredir. 1953 yılında yeni bir mezar yaptırılmış ve bir de kitabe yazılmıştır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanlığı ve Kültür AŞ.’nin 19–20 Ekim tarihinde Cemal Reşit Rey Konser Salonu'nda gerçekleştireceği "Uluslararası Katip Çelebi Sempozyumu"nun basın tanıtımı Kasımpaşa Sosyal Tesisleri'nde yapıldı.







Toplantıya İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanı Hüseyin Öztürk, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ. Genel Müdürü Nevzat Bayhan ve İslam Felsefesi Profesörü Bekir Karlığa katıldı. Toplantıda Kâtip Çelebi’nin günümüze ulaşan en önemli eserlerinden olan Cihannüma’nın 277 yıl sonra yeniden basılacağı müjdesi de verildi.



İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ. Genel Müdürü Nevzat Bayhan toplantıda yaptığı konuşmada; dünyaya ışık olmuş, eserleri tüm dillere çevrilmiş büyük bir dehayı insanla hatırlatmak için "Uluslararası Katip Çelebi Sempozyumu"na imza attıklarını söyledi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Daire Başkanı Hüseyin Öztürk ise İslam, Osmanlı ve Türk tarihi için çok büyük değere sahip Katip Çelebi hakkında çalışma yapmış olmaktan duydukları gururu ifade etti.



İslam Felsefesi Profesörü Bekir Karlığa ise kendilerine böyle bir imkanı sağladıkları için İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Kadir Topbaş’a, İBB Kültür Daire Başkanı Hüseyin Öztürk’e ve Kültür AŞ. Genel Müdürü Nevzat Bayhan’a teşekkür etti.

Kâtip Çelebi’nin 350. vefat yılında değerli bilim adamına sadece İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından sahip çıkıldığını oysaki aynı hassasiyeti kültür kurumlarından, üniversitelerden ve araştırmacılardan beklediklerini fakat destek göremediklerini ifade etti.

Kâtip Çelebi’nin hayatına, eserlerine ve başta Avrupa ülkeleri olmak üzere yurtdışında ona verilen değere dikkat çeken Karlığa, Çelebi’nin ülkemizde yeteri kadar tanınmadığını ifade etti. Karlığa Cihannüma gibi önemli bir eserin 1730 yılında İbrahim Müteferrika tarafından sadece 500 adet basıldığını ve günümüze ulaşan nüshalarının Avrupa’da 15 bin Euro’ya satıldığını belirtti. Bekir Karlığa “Kâtip Çelebi’nin değerini anlamak, onun gözünden dünyaya ve döneminde yaşanan olaylarına tanık olmak için İBB Kültür AŞ.’nin bir dönem sadece 500 adet basılan Cihannüma’yı yeniden ele aldığını ve hem orijinal (Osmanlıca) hem de Türkçe olarak halka sunulacağını söyledi.